महाराष्ट्र विरोधी मोदी । अन मंत्री झाल्यात नंदी ।।

एवढी मोठी बातमी पण सरकारच्या तुकड्यांवर जगणाऱ्या एकही मराठी मिडीयाने कवर केली नाही. कोरोनाशी लढण्यासाठी कंपन्या जी मदत राज्य सहायता निधीला करतील ती CSR म्हणजे Corporate Social Responsibility अंतर्गत येणार नाही. पण जर तीच मदत PM Care फंडला करत असतील तर मात्र ती मदत CSR अंतर्गत येईल.

CSR ला मराठीत 'व्यवसायाची सामाजिक जबाबदारी' असेही म्हटले जाते. जसे कि नावावरून स्पष्ट होईल. 2013 मध्ये व्यावसायिक कंपन्यांची समाजाप्रती जबाबदारी निश्चित करण्यात आली. भारतीय कंपनी कायदा 2013 नुसार 500 कोटी किंवा त्याहून अधिक निव्वळ मालमत्ता असणारी किंवा 1000 कोटींची उलाढाल किंवा 5 कोटींचा निव्वळ नफा असलेल्या कोणत्याही कंपनीने आपला निव्वळ नफ्याच्या 2% रक्कम सामाजिक उपक्रम म्हणजे शिक्षण, आरोग्य, सामाजिक कामे, संसाधन निर्मिती यासारख्या उपक्रमांवर खर्च करणे बंधनकारक आहे.

महाराष्ट्रात सर्वाधिक कंपन्या आहेत, यापैकी 204 कंपन्या अश्या आहेत की ज्यांचे उत्पन्न 2017 साली 5000 कोटी किंवा त्यापेक्षा अधिक होते. प्रत्येक कंपनीने आपल्या CSR चा 1% केंद्राला आणि 1% राज्याला दिला असता तरी खूप मोठा दिलासा राज्याला मिळाला असता. पण हावऱ्यासारखे सगळे आम्हालाच पाहिजे या आडकाठीवर अडून बसलेल्या मोदी सरकारने राज्यांना हा दिलासा देणे योग्य समजले नाही. कंपन्यांनी राज्याला मदत केली तर ती CSR समजली जाणार नाही. अश्यावेळी कंपनी कशाला राज्याला मदत करेल? मोदी सरकारने आधीच महाराष्ट्राचे करापोटीचे 16600 करोड दाबून ठेवले आहे. त्यामुळे राज्याला भयानक आर्थिक संकटाला तोंड द्यायला लागत आहे. अश्यात CSR चा एक सहारा होता तो ही मोदी सरकारने गिळंकृत केला. 

https://m.timesofindia.com/business/india-business/pm-cares-qualifies-for-csr-spend-donations-to-cm-relief-fund-out-of-its-ambit/articleshow/75093289.cms

महाराष्ट्रच नव्हे तर प्रत्येक राज्यात कोरोनाशी लढण्यासाठी राज्यसरकारच प्रतीहल्ल्याच्या पहिल्या रेषेवर उभी आहे. राज्यच आरोग्याची कामे करतेय. राज्यच अन्न धान्याचे काम करतेय, राज्यच रस्त्यावरील लोकांना अन्नपुरवठा करतेय, राज्यच सर्व महत्वाच्या सेवांना आर्थिक साधने पुरवते आहे. अश्यावेळी CSR मध्ये राज्याचा सहायता निधीचा समावेश करणे केंद्राचे कर्तव्यच नव्हे तर जबाबदारी बनते. त्यांनी राज्यांचे हात मजबूत करणे अपेक्षित होते पण आधीच तिजोरी नंगी करून ठेवलेल्या धन्याला काय कळणार घरातील लेकरांना कसे खाऊ घालायचे. अर्थात त्याला स्वतःची लेकरे असती तर हे सगळे कळले असते. 

-विकास अहिरे

लेखक कंपनी आणि मर्चंट लॉ चे प्रोफेसर आहेत.